Gods vrede voor jou, anderen en de wereld
Dit is het jaarthema voor de Stadshartkerk & Veenhartkerk in het seizoen 2024-2025. Bij elke maand staat een korte introductie en wat aanvullende materialen. De gehouden preken en kringpapers verschijnen maandelijks ook op deze site.
Wat is vrede?
Je kunt het makkelijk een jaar lang hebben over vrede. Want je hebt vrede in allerlei soorten en maten. Waar denk jij aan bij het woord vrede? Je kunt vrede benaderen als de afwezigheid van nare dingen: denk je misschien aan de afwezigheid van oorlog? Geen discriminatie of uitsluiting? Je kunt ook denken aan wat er juist wél is bij vrede: rust of inspanningen die je kunt doen om vrede te krijgen. In het christelijke geloof is het begrip vrede veelomvattend. Die vrede is ‘sjalom’. Sjalom heeft een diepe betekenis: Het gaat over herstel van relaties, compleet zijn en over innerlijke vrede. Ga je dit jaar mee op ontdekkingsreis?
“Er geen weg naar vrede, vrede is de weg”
Oefening voor deze maand
We starten deze maand met het jaarthema. Laten we eens een nulmeting doen. Vul onze korte, online enquête in over vrede. Je kunt dit ook doen op de eerste kringavond. Aan het einde zie je wat anderen hebben ingevuld. We gaan dat aan het einde van het seizoen nog een keer doen om te vergelijken.
Innerlijke vrede
Drukte, hoge verwachtingen, zorgwekkend nieuws, prestatiedruk, verslavingen, uit de hand gelopen hobby’s. Er zijn veel dingen op te noemen die kunnen zorgen voor onvrede, stress en spanning. Jezus nodigt ons uit zijn rust en vrede te laten binnenkomen. Maar hoe doe je dat? Wat vraagt het? Deze maand zoeken we naar de vrede van God, die alle verstand te boven gaat.
“Liever één dag bij U in dit huis van vrede, dan duizend dagen leven zonder uw liefde, Jezus. Ik geef alles aan U: heel mijn hart en mijn ziel zijn voor U alleen.”
Bijbelteksten om hierover door te lezen
Johannes 14,27; Matteüs 11,28
Oefening voor deze maand
Vrede vind je in Gods aanwezigheid. Dicht bij Hem, ontvang je vrede. Begin de dag daarom vandaag met het hardop uitspreken van deze woorden, en wees daarna een paar minuten stil. Wat doet dit met je?
Ik ben niet wat ik doe.
Ik ben niet wat ik heb.
Ik ben niet wat mensen over me zeggen.
Ik ben Gods geliefde kind.
Dat is wie ik ben.
Dat kan niemand van me afnemen.
Ik hoef me geen zorgen te maken.
Ik hoef me niet te haasten.
Ik kan Jezus vertrouwen
en Zijn liefde met de wereld delen.
Gelukkig de vredestichters
Deuren die worden dichtgesmeten, kinderen en ouders die elkaar uitschelden, buren die terechtkomen in Mr. Frank Visser Doet Uitspraak. Een conflictsituatie: zomaar zit je er middenin óf gebeurt het voor je ogen. En dan zegt Jezus: Gelukkig de vredestichters. En op een andere plek in de bijbel staat: Stel, voor zover het in uw macht ligt, alles in het werk om met alle mensen in vrede te leven. Soms kan een eerste stap naar vrede zijn om de ander te vergeven. Want vrede is mooi, maar in de praktijk vaak knap ingewikkeld. Wat vraagt het van jou om een brenger van vrede te zijn?
“Stel, voor zover het in uw macht ligt, alles in het werk om met alle mensen in vrede te leven.”
Bijbelteksten om hierover door te lezen
Spreuken 15,1; Matteüs 5,9; Romeinen 12,18-21
Oefening voor deze maand - 1
Jezus begroet zijn vrienden regelmatig met ‘vrede’ of hij stuurt ze juist op pad ‘in vrede’. (Marcus 5,34; Lukas 7,50, Johannes 20,19-21) Ook Paulus en andere schrijvers in het Nieuwe Testament doen dit. Met het uitspreken van de vrede wordt deze vrede daadwerkelijk aan iemand geschonken. Wie kun jij de komende weken met ‘vrede’ begroeten? In ontmoetingen, in appjes of mailtjes? Spreek het eens uit naar iemand: ik wens je vrede. Houd je ervaringen eens bij.
Oefening voor deze maand - 2
Neem in gedachten wie je het meest vervelend/lastig vindt in je omgeving. Misschien is jou ook wel iets aangedaan. Kun/wil jij die ander vergeven? Bid voor die persoon. Wat gebeurt er met jou als je die persoon in gedachten zegent met het goede en de vrede van Jezus?
Vrede op aarde
Vrede lijkt verder weg dan ooit. Hoe realistisch is het dat er blijvende vrede gaat komen? Een vrede die meer is dan een wapenstilstand? De Bijbel zegt juist in deze kerstmaand dat vrede naar de aarde komt. Vrede komt te midden van geweld en onrust. Vrede komt zo kwetsbaar als het maar kan: als een kind.
“Vrede voor jou / Vrede in je huis / Laat ons mensen van vrede zijn”
Bijbelteksten om hierover door te lezen
Jesaja 9,5-6; Micha 5,4; Matteus 2,1-23; Lukas 2,14
Luistertips:
Kinderlied: Eens zal er vrede zijn
Eeuwige vrede
Aan het begin van een nieuw jaar denk je aan het jaar dat voor je ligt. Maar wat is het grotere toekomstplaatje? Hoe loopt de wereldgeschiedenis? Je kunt het misschien haast niet voorstellen in een onrustige tijd waar zoveel onvrede, polarisatie en oorlog is. Maar de Bijbel schetst een toekomstplaatje, een hoopvol visioen, voor de toekomst. Je kunt dat bijvoorbeeld lezen in het boek Openbaring. Het laat zien dat de weg naar wereldvrede, naar eeuwige vrede, niet vanzelf gaat. Die weg loopt via verdrukking, ellende en strijd. En Jezus komt op een dag terug naar de aarde. Het boek eindigt met een beeld van de toekomstige voltooiing van Gods nieuwe wereld. In hoofdstuk 21 van Openbaring gaat het over een nieuwe hemel en een nieuwe aarde, waar God onder zijn volk zal wonen, en waar geen tranen, dood, rouw, of pijn meer zal zijn. Dit zal het moment zijn waarop de vrede volledig gerealiseerd wordt.
“Wanneer wordt het waar,
die lang beloofde vrede?
De wereld smacht ernaar.
Er wordt zo zwaar geleden.
Wie stopt de blinde haat?
Wij zijn tot niets in staat
zonder uw hulp uit de hemel.”
Bijbelteksten om hierover door te lezen
Jesaja 11,1-10; Jesaja 32, 17-18; Openbaring 21 & 22
Oefening voor deze maand
Denk je in, hoe zal Gods nieuwe wereld er uitzien? Hoe zal het anders zijn dan onze wereld? Voor de creatievelingen: kun je het uitbeelden in woorden, tekening, schilderij, een lied of gedicht?
Geen vrede zonder recht
Het is moeilijk om je vrede in alle opzichten (holistisch) voor te stellen zonder recht. Hoe kun je in vrede leven als waar je recht op hebt wordt afgepakt? Of als je onrecht wordt aangedaan? Hoe kan er vrede zijn zonder een eerlijke verdeling? Onrecht schreeuwt het uit naar God om het recht te zetten. In de Bijbel staan er bepalingen over het sabbatsjaar: elk zevende jaar moest het land onbebouwd blijven, werden schulden kwijtgescholden en kregen slaven hun vrijheid terug. God beloofde dan rust en vrede in het land. De Bijbel zegt dat Gods nieuwe wereld bestaat in gerechtigheid en vrede. Stefan Paas spreekt in zijn boek ‘Vrede op aarde’ over plekken waar God werkt aan die nieuwe wereld, aan zijn koninkrijk. Die plekken zijn: naastenliefde, gerechtigheid en duurzaamheid.
“We hebben duizend machines om oorlog te voeren, maar geen enkele om vrede te sluiten. We hebben computers en apps die miljoenen kunnen verdienen met een kleine verandering in de wisselkoersen, maar geen enkele die de armste landen uit hun benarde situatie kan redden. We weten hoe we porno voor op het Internet moeten maken, maar niet hoe we huwelijken kunnen herstellen.”
Bijbelteksten om hierover door te lezen
Romeinen 14,16-19; Leviticus 25-26; Micha 6:6-16 en Lucas 19:1-10
Oefening voor deze maand
Bekijk eens de filmpjes van de volgende personen: Petra de Jong, Ine Voorham, Vanessa Nakata. Dit zijn stuk voor stuk gepassioneerde mensen die acties bedenken om onrecht te bestrijden. Die een stem geven aan hen die niet gehoord worden.
- Wat vind je daarvan?
- Wat heb jij nodig om dat te kunnen?
- Hoe kun jij opkomen voor recht?
- Opkomen voor recht & vrede; hoe zijn die voor jou verbonden?
Vrede door kruis en opstanding
God verlangt naar vrede. Vrede tussen Hem en ieder mens. Door onze zonden is de relatie met God verbroken en is er vijandschap tussen God en ons. Maar God verlangt naar vrede en herstel van de relatie. Daarvoor gaat God tot het uiterste en doet alles wat nodig is! Want God wordt mens in Jezus Christus. Dat niet alleen; hij gaat een ongekende lijdensweg. Jezus wordt gehaat, uitgelachen, geslagen, in zijn gezicht gespuugd. Uiteindelijk sterft hij door God verlaten aan het kruis. Dankzij de dood en opstanding van Jezus leven we in vrede met God! Ontvang jij het?
Bijbelteksten om hierover door te lezen
Jesaja 53, Romeinen 5,1-11 en Efeziërs 2,11-22Spreuken 15,1; Matteüs 5,9; Romeinen 12,18-21Oefening voor deze maand
Sta in deze tijd stil bij de diepe liefde van Jezus aan het kruis, door bijvoorbeeld één van de volgende liederen te luisteren:
Opwekking 775 - Bij het kruis
Sela - Zie hoe Jezus lijdt voor mij
Vrede met de schepping
Het Bijbelse verhaal is dat God de Schepper is. Hij maakt de wereld in perfecte harmonie en vrede. De mens geniet van die harmonie tussen God, de mens en de schepping. Tot de zonde haar intrede doet. Fast forward naar vandaag: die harmonie tussen mensen en de schepping, de natuur, is vaak ver te zoeken. De relatie tussen menselijk handelen en de klimaatcrisis staat vast. Als mensheid brengen we het tegenovergestelde van vrede in de schepping. Kan het ook iets te maken hebben dat velen zonder God leven? Of positief gesteld: hoe kan ons geloof in God helpen om (weer) in vrede te leven met de schepping? Natuurbehoud of duurzaam willen leven wordt vaak weggezet als een linkse hobby. Maar het is een bijbelse opdracht, niet een links of rechts thema. Hoe kunnen we bijdragen aan heelheid en harmonie voor alles (!) wat leeft? Hoe gaan we leven naar het ‘groene hart van God’?
“Je hoeft geen groot bioloog of bekend weerkundige te zijn, om onder de indruk te raken van de alledaagse pracht van de natuur of de weersverschijnselen. Hoe rijk en gevarieerd heeft God de schepping op deze planeet, en tegelijkertijd in de hele kosmos, gemaakt. Maar deze prachtige creatie van God is ook uitermate kwetsbaar. Het is onze verantwoordelijkheid om als goede rentmeesters met de schepping om te gaan. Als christenen moeten we ons beste beentje gaan voorzetten en leren te leven naar het groene Hart van God.””
Bijbelteksten om hierover door te lezen
Genesis 1-3; Psalm 24, Openbaring 21-22
Oefening voor deze maand - 1
Hoe kun jij de komende tijd genieten van de schepping? Wat is een plekje in de natuur waar jij rust en vrede kunt vinden? Zoek het op! Wat merk je bij jezelf als je hier een tijdje bent?
Oefening voor deze maand - 2
Over Maarten Luther gaat het verhaal dat hij ooit schreef: ‘Als ik zou weten dat morgen de wereld vergaat, plant ik vandaag nog een appelboom.’ Daaruit spreekt een ander besef: zolang deze aarde bestaat ben ik geroepen om te doen wat ik kan, voor God, mijn naaste en Gods goede schepping. Gelovigen worden geroepen om kleine en grote stappen te zetten in een levensstijl die past bij de eerbied voor de schepping, juist omdat zij de Heer van de schepping kennen. We verwachten een nieuwe aarde. Deze verwachting maakt ons niet onverschillig ten opzichte van de huidige aarde maar scherpt onze verantwoordelijkheid aan. Dat is waarom Luther, al was het op de laatste dag, met vreugde een appelboom zou planten. Waar en hoe plant jij een appelboom?
Beluister preken over het jaarthema
Wat is vrede? - Lars Grijsen
Innerlijke vrede - Marten van Benthem
Gelukkig de vredestichters - Marten van Benthem
Nog dieper op 'vrede' ingaan?
Leef geen leugens. Herken en weersta de drie vijanden die je vrede ondermijnen - John Mark Comer
We zijn momenteel in oorlog. Niet met buitenlandse aanvallers of binnenlandse terroristen. Nee, het is een strijd die je diep in je geest en lichaam ervaart: we zijn in oorlog met leugens. Het probleem is niet zozeer dat we leugens vertellen, maar dat we ze leven. In Leef geen leugens beschrijft John Mark Comer hoe we deze drie vijanden – de duivel, het vlees en de wereld – kunnen leren herkennen. Hij vertaalt ze naar onze moderne wereld, analyseert hun tactieken, sterke en zwakke punten en laat zien hoe je je (met praktische spirituele oefeningen) kunt verweren tegen deze schijnbaar oude, maar zeer actuele tegenstanders en ze kunt overwinnen.
Vrede op aarde - Stefan Paas
Een meeslepend boek over de relevantie van de christelijke boodschap anno 2023. In Vrede op aarde onderzoekt theoloog en hoogleraar Stefan Paas hoe de christelijke boodschap van heil en redding voor de samenleving van nu relevant is.
Sela - Huis Van Vrede (CD)
Het diepe verlangen naar rust, heelheid, vrede en je geliefd weten is van alle eeuwen. Veel liederen op dit album ‘Huis van vrede’ zijn een uiting van ons eigen - soms onbewuste - verlangen naar God. Schuilen in zijn huis, rusten aan zijn voeten.
De liederen op dit album zijn voor jou als je een last niet langer alleen wilt dragen of als je zoekt naar diepere vrede. De liederen zijn voor jou als je het goede leven hebt geproefd en op zoek bent naar de Bron. De liederen zijn voor ons allemaal, om onszelf eraan te herinneren dat we in al onze verlangens ten diepste op zoek zijn naar God.
Vrede in het na-christelijk tijdperk - Thomas Merton
Het boek dat niet mocht worden uitgegeven. In deze tijden van oorlog, in Europa en daarbuiten, is dit boek van Thomas Merton actueler dan ooit. Hij schreef het in 1962 toen de Koude Oorlog op zijn hoogtepunt was en het uitbreken van een kernoorlog waarschijnlijk leek. Hij beschrijft hoe het christendom vanaf de begintijd tot in de 20e eeuw over oorlog heeft gedacht. Het door Augustinus geïntroduceerde begrip ‘rechtvaardige oorlog’ speelt daarin een cruciale rol. Merton bespreekt morele dilemma’s ten aanzien van oorlogs- en vredesvraagstukken vanuit de christelijke moraal, die sinds de Eerste Wereldoorlog steeds minder relevant lijkt te zijn geworden voor politieke besluitvorming
Innerlijke Rust - Hoe Kom Ik In Harmonie Met Mezelf? - Anselm Grun
Zoektocht door de Duitse benedictijn naar spirituele wegen om tot geestelijke rust te komen, waarbij een overeenkomst wordt gezien tussen moderne psychotherapie en de inzichten van woestijnmonniken uit de Oudheid. Anselm Grün, geboren in 1945, is monnik en hoofdeconoom in de Benedictijnenabdij van Münsterschwarzach (Duitsland). Als geestelijke begeleider en raadgever van vele mensen behoort hij vandaag tot een van de meest gelezen christelijke auteurs.
Materiaal voor huiskringen
Elke maand bevat een korte inleiding, een aantal bijbelteksten, een oefening en een quote of een lied. Hiermee kun je een avond al voorbereiden. Zie voor dit materiaal hierboven de verschillende maanden. Door de voorgangers die preken over het jaarthema zal er met regelmaat ook een kringpaper worden aangeleverd bij de maandthema's
Contact
Dit jaarthema is gemaakt door de Veenhartkerk & Stadshartkerk. Vormgeving door Nico van Kreuningen